Rất vui được chào đón 2 vị khách mời đến với chương trình ngày hôm nay để chúng ta cùng đánh động những nhận thức là HPV chỉ liên quan tới nữ. Bây giờ chúng ta sẽ bắt đầu câu chuyện với chị Bích Ngọc đi ạ. Cường được biết là chị Bích Ngọc là nhân viên văn phòng, bây giờ đang sống trong một gia đình lớn với gia đình chồng và gia đình nhỏ của mình. Vậy thì chị làm sao để quán xuyến hết tất cả mọi việc, làm sao để có thể phân bổ giữa công việc và gia đình?
Chị Bích Ngọc. Khi mà ý thức được cái việc là mình cần phải quan tâm chăm sóc sức khỏe thì mình bắt đầu là dần dần cố gắng dành ra mỗi ngày một ít thời gian để tập luyện. Thời gian lúc đầu thì rất là mình chỉ có thể là tham gia tập luyện vào các ngày cuối tuần thôi. Nhưng mà nhận thấy những lợi ích mà việc có sức khỏe đem lại cho mình thì mình cố gắng thay đổi hơn lối sống của mình. Buổi tối mình có thể sắp xếp công việc nhanh và gọn gàng hơn, buổi tối đi ngủ sớm hơn, buổi sáng dậy sớm hơn để mình có thể tập thể dục vào buổi sáng. Và từ đó lúc đầu rất là khó khăn. Nhưng mà dần dần mình đã duy trì được là ngày nào cũng có thể có thời gian để tập thể dục cho mình.
Đó là cách duy trì sức khỏe. Và người ta nói là một trong những liều thuốc tốt nhất của con người đó là sức khỏe, sức đề kháng. Tại vì đôi khi thuốc Tây sẽ không giải quyết được vấn đề bằng chính sức đề kháng trong cơ thể chúng ta đâu. Rồi chị còn có những cách phòng bệnh nào khác không?
Chị Bích Ngọc. Ví dụ như là mình có tìm hiểu và thông tin trên mạng chẳng hạn thì mình cũng nghe nói HPV. Nhưng mà thực ra quá nhiều thông tin nên rất là bị rối. Tiện gặp bác sĩ Thiên Trang ở đây thì em có thể nhờ bác sĩ giúp cho em và khán giả biết rõ hơn là đây là HPV là gì và ví dụ như những phụ nữ đã sinh con, đã có gia đình như em có cần phải dự phòng HPV nữa không ạ?
BS Thiên Trang. Thì thật sự là nghe câu chuyện của chị Ngọc thì thấy đúng là chị Ngọc có một sự chuyển biến rất là tốt. Nhưng đúng là không được bỏ qua câu chuyện là phải dự phòng cũng như tầm soát sớm ung thư cổ tử cung để phát hiện càng sớm thì mình mới giữ được hạnh phúc gia đình của mình, chất lượng cuộc sống mình nâng cao. Thì cũng nói qua về con HPV. Đó là một loại virus u nhú, mà nó ký chủ duy nhất là con người. Và tuýp của nó rất là nhiều, trên 200. Nhưng mà tác động chủ yếu lên nhóm những bệnh lý tiền ung thư, ung thư thì nó chừng 15 týp thôi. Đó là nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung. Cứ 10 trường hợp ung thư cổ tử cung thì 9 trường hợp là nguyên nhân do nó rồi. Thành ra nếu mà mình ý thức được tốt cái điều đó, thì mình đã ngăn chặn được rất là nhiều nguy cơ có thể xảy ra.
Cái số liệu cũng hơi cũ chút, tức là 2020, cứ một ngày thì hết 7 người phụ nữ Việt Nam mình bị tử vong vì ung thư cổ tử cung. Con số đó cũng rất là đáng sợ.
Bác Trang nói về việc dự phòng, chúng ta cũng đã từng có nhận định là dự phòng tốt nhất là khi chưa bị phơi nhiễm và khi chưa có ngày tình dục. Bác phải nói rõ hơn.
BS Thiên Trang. Đúng là vậy đó. Tại vì thật sự thì lây truyền qua đường tình dục mà, nó dễ nhiễm đến mức là người ta có một thống kê là hầu như đa số phụ nữ mình ít nhất một lần nhiễm trong cuộc đời. Khả năng lây nó ghê như vậy. Tuy nhiên, có một sự may mắn là hầu hết nó sẽ thoái triển. 10 trường hợp nhiễm, thoái triển hết 8 trường hợp rồi. Còn 2 trường hợp nhiễm dai dẳng thì nó mới gây những cái sau này. Và đương nhiên nó nằm trong nhóm 15 týp thôi. Còn những týp kia thì đương nhiên nó còn nhiều lắm, bệnh lý lành tính, mụn cóc, sinh dục, v.v. Còn riêng cái ung thư chỉ có 15 týp thôi. Dai dẳng thì theo thời gian ít nhất từ lúc biết được thời gian bắt đầu nhiễm cho tới khi bắt đầu phát triển sang tiền ung thư, nó mất cả 10 năm. Rồi từ tiền ung thư mới thành ung thư. Nếu mà mình phát hiện sớm bằng tầm soát, là mình đã chặn từ tiền ung thư rồi.
Chị Bích Ngọc. Bác sĩ ơi, cho em hỏi chút xíu là như MC Mạnh Cường lúc đầu muốn nói là chương trình hôm nay là dự phòng HPV cho bé trai. Vậy thì tại sao cần phải dự phòng HPV cho bé trai?
BS Thiên Trang. HPV nó không chừa nam ra. Nó nhiễm cả nam, cả nữ, và gây bệnh cho cả hai giới. Ung thư cổ tử cung thì ở phụ nữ, nhưng mà ở bé trai thì là ung thư dương vật, ung thư hậu môn. HPV ngoài chuyện là gây những bệnh lý ác tính, ở dương vật, ở hậu môn, ở hậu họng, v.v. Trong týp HPV nó có những cái týp lành tính, nhưng mà nó cũng là một vấn đề rất khó chịu, người ta gọi là mụn cóc sinh dục, mụn cóc mọc ở những cái vùng cơ quan sinh dục. Nó cũng là một bệnh lây truyền từ tình dục, là một bệnh lý lây lan. Đương nhiên, nữ cũng có, và nam cũng có. Và có những trường hợp nặng, mọc đầy cái vùng đó. Thì trong dự phòng nó cũng có cả 2 tác nhân đó. Tác nhân mà chủ yếu gây mụn cóc sinh dục là tác nhân số 6, số 11, týp 6, týp 11. Thì trong dự phòng nó có cả cái loại đó. Đó là bệnh lý lành tính, nhưng gây khó chịu.
BS CKII Thiên Trang, Trưởng khoa sản M, Bệnh viện Từ Dũ
Chị Bích Ngọc. Bác ơi, cho em hỏi là HPV thì là lây truyền qua đường tình dục thì vậy mình chỉ cần sử dụng bao cao su là được rồi chứ đâu cần thiết phải dự phòng đúng không bác?
BS Thiên Trang. Nói chung là nhiễm HPV là gọi là lây truyền qua đường tình dục, gọi là đứng đầu thế giới. Nãy Trang cũng có nói là nó rất là dễ nhiễm, nhưng cũng may là nó dễ thoái triển. Tuy nhiên là nó nhạy như vậy, thì khả năng đôi khi cái bao cao su của mình đó đâu có gì tuyệt đối nha, đúng không? Rồi chưa nói là nếu mà ở góc độ lý tưởng thì là mình phải đeo bao từ đầu, rồi là phải không có thủng bao, tức là trong điều kiện không có gì tuyệt đối cả. Thì tại sao mình không làm một cái động tác rất là đơn giản là dự phòng. Khi mình dự phòng xong rồi thì cái tác nhân của nó đã loại trừ được 80-90% rồi.
Chị Bích Ngọc. Nhưng mà bác ơi, em có một băn khoăn đó là ví dụ như là bây giờ mình mà dự phòng HPV cho các bạn nhỏ thì đây là bằng cách mình đưa cái virus người lớn vào trong cơ thể trẻ con thì nó có gây tác dụng phụ gì không hả bác?
BS Thiên Trang. Thật sự thì tới giờ phút này là cái dự phòng đó đã rất là phát triển trên thế giới rồi. Hơn một cả trăm quốc gia người ta đã dùng dự phòng và nhóm tuổi bắt đầu là 9 tuổi. Một số quốc gia người ta đưa vô thường quy luôn. Khoảng 11-12 tuổi là đưa được chích thường quy hết. Để cho hiệu quả miễn dịch của nó là cao nhất. Và đương nhiên là dự phòng lúc chưa quan hệ chưa có ít phơi nhiễm đó. Tức là mình chưa từng tiếp xúc thì khả năng dự phòng tốt. Tuổi trẻ thì khả năng miễn dịch tốt. Thành ra là hiệu quả nó sẽ là cao nhất. Mình dự phòng tốt như vậy, coi như trong cộng đồng của mình tới lúc nào đó sẽ đẩy lùi được bệnh lý này luôn.
Tuy nhiên hiện tại thì cũng còn có những trường hợp giống như chị Ngọc này chị Ngọc hỏi là chị Ngọc cũng đã 40-45 tuổi rồi thì chuyện dự phòng như thế nào, tính ra so với các bé thì hiệu quả nó không bằng. Tuy nhiên là mình có một quá trình, mình đã có cuộc sống gia đình thành ra là mình tầm soát, mình phải làm tầm soát càng sớm càng tốt. Về mặt nguyên tắc thì đã từng có quan hệ vợ chồng hoặc quan hệ nam nữ trên một năm là mình có thể bắt đầu tầm soát được rồi. Tầm soát để phát hiện sớm những trường hợp sang tiền ung thư thì xử trí càng sớm coi như không ảnh hưởng, hầu như chẳng ảnh hưởng gì tới chất lượng cuộc sống người phụ nữ đó cả.
Lặp lại cái câu là cứ một ngày thì cứ trung bình có 7 người phụ nữ Việt Nam chết vì ung thư cổ tứ cung. Còn ở Từ Dũ là cái bệnh viện sản phụ khoa hàng đầu thành ra người ta tới vì những vấn đề bệnh lý, Trang thấy rất là nhiều những trường hợp như vậy, rất là đáng tiếc mà đặc biệt là sang tiền ung thư hay ung thư đối với cổ tử cung thì triệu chứng không có, nó diễn biến rất thầm lặng, đến khi giai đoạn 1, 2 này bắt đầu nó có xuất huyết tử cung bất thường, xuất huyết âm đạo bất thường thì người phụ nữ mới biết, chẳng hạn như quan hệ vợ chồng ra huyết hoặc là những xuất huyết nó khác kỳ kinh khiến người ta đi khám, người ta phát hiện ra. Trước đó những sang thương tiền ung thư hoặc ung thư giai đoạn 1 là hầu như không phát hiện ra và khi phát hiện tới thì có những kết cục không tốt, chẳng hạn như phải cắt tử cung. Rồi tới những trường hợp khi nó diễn tiến càng nhiều thì người phụ nữ đương nhiên dẫn đến tử vong.
Nghe thì rất là buồn và đôi khi việc đó trầm trọng, nhưng mà mọi người lại hay bị chủ quan, tình trạng trầm trọng trong việc tỷ lệ những người bị nhiễm HPV trở thành ung thư cổ tử cung, nhiều đến như vậy là một phần cũng do nam giới nữa, tại vì rõ ràng là họ là tác nhân, đúng không ạ? Vậy thì bác có thể chia sẻ nhiều hơn.
BS Thiên Trang. Nói chung là tới giờ phút này vẫn chưa có phương pháp tầm soát HPV cho nam giới, chỉ có cái giai đoạn phòng ngừa được ở bé trai. Nếu mà 1 xã hội lý tưởng được phòng ngừa từ đó, thì những đứa trẻ này lớn lên trong cộng đồng mình từ từ HPV sẽ bị loại bỏ. Nhưng ở giai đoạn hiện tại thì HPV chưa tầm soát được ở nam, nhưng lại tầm soát được ở nữ, đương nhiên khuyến khích là phải sống lành mạnh, bản thân người phụ nữ thì nên đi khám định kỳ và sẽ có lịch tầm soát đúng theo từng lứa tuổi và một trong những phương pháp là tìm con HPV đó. Đôi khi những xét nghiệm mô học trước đây mà họ gọi là tầm soát bằng PAP, gọi là để phát hiện những sang thương từ ung thư, thì thêm sự hỗ trợ là tìm HPV thành ra độ nhạy nó lên rất cao và phát hiện được rất nhiều trường hợp. Tại vì có những thay đổi mô học, những sang thương từ ung thư nó trông khuất người ta khó lấy, trong lấy mẫu thì xét nghiệm HPV nó lại rất là nhạy. 2 cái đó những trường hợp trên 30 tuổi là ở bệnh viện Từ Dũ tầm soát hết cả 2 công cụ luôn, vừa làm mô học vừa làm tìm con HPV, đó cũng theo quy định của Bộ Y tế, thì là phát hiện ra. Có những trường hợp mô học bình thường, nhưng thấy con HPV 16, 18 là 2 cái con nguy cơ gây nhiều nhất, là 70% thì người ta soi cổ tử cung là ra thấy sang thương tiền ung thư luôn. Thành ra nó lợi hại khi mà y học hiện đại phát hiện ra con HPV đó là 1 bước tiến rất dữ dội.
Có nghĩa là tới thời điểm này chỉ có phụ nữ mới có thể tầm soát HPV thôi, còn nam giới là không?
BS Thiên Trang. Dạ hiện tại chưa.
Nhưng mà làm sao để bảo vệ?
BS Thiên Trang. Đi xét nghiệm gián tiếp.
Dạ, nhưng có những người mà người ta chưa có gia đình như là em, em chưa có gia đình rồi sao chẳng lẽ cũng phải gián tiếp.
BS Thiên Trang. Chưa phơi nhiễm, mình vẫn có thể đi dự phòng nếu mình ở dưới 45 tuổi, thành ra chưa phơi nhiễm tính ra là mình vẫn là người sẽ đạt hiệu quả nhưng không được miễn dịch như đứa trẻ thôi.
Chẳng hạn như là những người nam giới mà độc thân hoặc là những người nam giới có gia đình rồi mà muốn chủ động phòng vệ HPV thì họ phải có những phương cách như thế nào?
BS Thiên Trang. Nói chung là về phát hiện bệnh thì đương nhiên là phát hiện bệnh về phía phát hiện HPV thì phụ nữ mình có thể tới những cái bệnh viện, những trung tâm sản khoa để có thể phát hiện và tầm soát. Còn các ông nếu trong mỗi góc độ là muốn dự phòng thì tới tất cả những trung tâm có dự phòng thì đều có phương tiện để dự phòng cho các cánh đàn ông của mình.
Bác sĩ Thiên Trang, bác sĩ chia sẻ như thế nào với quý vị khán giả những người đang mong muốn tìm hiểu nhiều hơn về HPV và đặc biệt là những quý ông những người mà nghĩ rằng là từ nào giờ là tôi vô can trong cái vấn đề là ung thư cổ tử cung của vợ mình hoặc là vô can trong cái việc gây nhiễm nhiều hơn HPV.
BS Thiên Trang. Nói chung là khi mình biết HPV là tác nhân gây ung thư rồi, tuy nhiên không phải là tất cả và nó cũng có một tỷ lệ thoái triển khá cao.
Khả năng lây nhiễm dễ nhưng mà tỷ lệ thoái triển khá cao và đặc biệt là nhiễm dai dẳng mới gây ra những sang thương tiền ung thư và ung thư. Vậy thì vấn đề là mình phát hiện, mình có một chế độ theo dõi cho phù hợp. Còn đối với các quý ông ngay từ bây giờ nếu mình nghĩ tới tương lai thì các bé trai nên có dự phòng.
Trong cộng đồng, mình dự phòng càng nhiều thì coi như mình có thể đẩy lùi được tác nhân này. Còn đối với các quý ông hiện tại đã hoặc là chưa lập gia đình hay là đã lập gia đình nhưng mà tuổi đã vẫn còn nằm trong cái khoảng mà mình có thể phòng ngừa được thì mình cứ phòng ngừa. Tại vì thật sự thì nó còn thoái triển rồi gián tiếp qua người phụ nữ.
Vấn đề cũng không cần quan tâm cách phát hiện đâu, mình sẽ quan tâm tới câu chuyện là sống lành mạnh và người phụ nữ của mình sẽ đi tầm soát thường xuyên và những đứa con của mình thì nên dự phòng HPV.
Cảm ơn những chia sẻ của bác sĩ Thiên Trang cũng như là tâm tình của chị Bích Ngọc. Và qua những chia sẻ vừa rồi quý vị khán giả có thể cảm nhận rõ ràng là phòng ngừa HPV không phân biệt giới tính. Và trong một độ tuổi gọi là độ tuổi vàng thì chúng ta hãy triển khai để con em chúng ta có cơ hội được phòng ngừa. Đó là điều tốt nhất để giúp cho cộng đồng của chúng ta, xã hội chúng ta không còn HPV nữa. Và quan trọng hơn cả là quý ông cũng cần phải có cái nhìn đúng đắn hơn là không chỉ bảo vệ bản thân mình mà thông qua việc phòng ngừa HPV thì quý ông cũng có thể bảo vệ cho người thân, cho gia đình, cho xã hội của mình nữa.
Thưa quý vị và đến đây thì chương trình Alo Doctor xin phép được khép lại. Cảm ơn quý vị đã luôn quan tâm, theo dõi. Hẹn gặp lại quý vị trong những số phát sóng tiếp theo của Alo Doctor.
