Trong giai đoạn này, quả thật là các bậc làm cha làm mẹ cảm thấy vô cùng khó để kết nối với con, đồng hành cùng con hoặc bảo vệ con trước những mối nguy hiểm, suy nghĩ và tò mò của tuổi mới lớn và đặc biệt là những căn bệnh lây truyền qua đường tình dục trong đó có HPV. Hiểu đúng và phòng tránh cho con kiệt thời là điều mà các bậc làm cha làm mẹ nên làm và ngay bây giờ chúng ta sẽ gặp gỡ với 2 vị khách mời trong chương trình ngày hôm nay.
Xin được giới thiệu Bác sĩ CK2 Lê Ngọc Diệp
Và vị khách mời tiếp theo xin được giới thiệu chị Chung Thúy Linh là người sáng lập ra mạng lưới Nơ Xanh Việt Nam.
Rất vui mừng được chào đón hai vị khách ngày hôm nay và như Cường đã chia sẻ việc ba mẹ đồng hành cùng với con, đặc biệt là con ở lứa tuổi vị thành niên là một điều không hề đơn giản. Khi mà còn thì luôn mong muốn tìm tòi và đòi hỏi con khám phá thế giới càng ngày càng lớn, trong khi đó ba mẹ cũng chưa biết cách như thế nào để chia sẻ cho con một cách hợp lý nhất. Không biết chị Thúy Linh có cảm thấy điều đó là đúng hay không và có những khó khăn như thế nào cho các bậc làm cha làm mẹ hả?
Chị Chung Thúy Linh: Thì Linh cũng có một bé đang trong độ tuổi dậy thì, hiện tại bé cũng đang có những chuyển biến về tâm sinh lý. Mình cũng có những chuẩn bị trước kiến thức rồi nhưng khi vào giai đoạn đó cũng khó khăn trong vấn đề chia sẻ, cái nữa là mình rất lo lắng là phòng cho con không cho con coi những phần trên mạng xã hội.
Nhưng mà làm sao phòng được ạ?
Chị Chung Thúy Linh: Thực ra đúng là các trẻ con bây giờ cũng được tự do, các con cũng có thể tự tìm kiếm. Nhưng khá may mắn là bé nhà mình vẫn còn thích coi phim hoạt hình và chơi game thôi, mình cũng có hỏi thăm con về vấn đề sức khỏe sinh sản thì bé cũng rất chia sẻ thật là ở trong trường cũng có dạy và bé cũng có những kiến thức nền tảng. Mình cũng thấy là trong nhà trường cũng đang có phối hợp để mà cùng với phụ huynh cho vấn đề về tâm sinh lý tuổi dậy thì. Một phần cũng an tâm nhưng mà tất nhiên là mình vẫn phải bổ sung cho con thêm một số kiến thức thông qua những hoạt động của Linh nữa. Thì Linh cũng cho bé tham gia, đi nghe những chương trình talk show, đi đến những vùng mà bé cũng có gặp những bạn cùng độ tuổi để bé hiểu thêm là khi mà mình phát triển như vậy thì mình cần chuẩn bị cái gì? Đó cũng là một trong những cái mà Linh đang thực hiện.
Dạ vâng ạ, nghe chị Linh chia sẻ thì chắc lẽ là bác Diệp cũng cảm nhận rõ ràng là chị Linh toàn là nói những cụm từ là may mắn, may sao. Vậy thì rõ ràng là toàn là chờ đợi vào từ giác của con trao cho con nhiều kiến thức nhưng mà cái việc mà con từ giác mới là điều quan trọng. Thì bác Diệp nghĩ như thế nào về điều này?
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Cũng như là chia sẻ của chị Linh, có nghĩa là các bố mẹ gặp khó khăn trong việc tiếp cận với con đặc biệt về vấn đề giới tính, về vấn đề sinh sản. Bởi vì thứ nhất là bản thân mình có thể mình cũng chưa đủ tự tin là mình hiểu đúng, còn điều thứ hai là nói ra nó hơi ngượng một chút. Thấu hiểu những điều này thì cũng đã từ rất lâu rồi tôi cũng đã tham gia nhiều chương trình về giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên, có những trường học rất là hay chuẩn bị các em ra trường thì sẽ mời một bác sĩ về để nói chuyện về vấn đề này cho các trẻ. Có nhóm thì nói từ lớp 9 và có nhóm thì nói lớp 11 chứ không phải lớp 12, lớp 12 còn các con chuẩn bị học tập để thi cho nên sự quan tâm của các con không cần tập trung vào vấn đề đó nữa cho nên lớp 11 phải trang bị cho các con.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Thì như vậy có nghĩa là chúng ta nhìn nhận rằng là vấn đề giáo dục giới tính cho con không chỉ là trách nhiệm của các bố mẹ, mà các tổ chức xã hội và đặc biệt là ngành y tế phải nhìn nhận đó như trách nhiệm của mình. Bởi vì nếu chúng ta không trang bị những chứng thức và chúng ta không giữ phòng thì việc giải quyết hậu quả sẽ rất là nặng nề, thật sự ngày hôm nay khi nghe chị Linh chia sẻ là chị có một đứa con 14 tuổi thì thật sự tôi cũng có một đứa con trai 18 tuổi, để trao đổi với con một cách trực tiếp có một chút dẫu gì mình là bác sĩ nhưng mình vẫn có những rào cản về mặt giới tính, về mặt cảm xúc. Cho nên là sẽ trang bị cho con thông qua những bài nói chuyện, thông qua những kênh để con có thể tiếp cận các chính thống và ở đây vai trò của bố mẹ nó nằm ở chỗ là chọn kênh nào để giới thiệu cho cha con trang bị một cách hợp lý bởi vì các thông tin trên mạng xã hội thì thật sự nó rất là thay đổi về mặt chất lượng, cho nên là lúc này cha mẹ sẽ là người chọn kênh và giới thiệu cho con các kênh của mình. Và tôi nghĩ rằng khi đồng hành cùng với cả gia đình thì đều có thể góp phần trong việc giáo dục giới tính cho trẻ con.
Khi nãy thì bác Diệp có nói một cái cụm từ mà Cường thấy cũng cảm nhận là dường như đó mới là chính nỗi lo của các bậc làm cha làm mẹ, đó là /’hạn chế về kiến thức” bên cạnh việc hạn chế về kiến thức, hiểu bệnh thì các bậc phụ huynh còn gặp những trắc trở, những khó khăn như thế nào trong hành trình đồng hành của con.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Theo tôi thì hạn chế về mặt kiến thức không phải là một rào cản, tại vì thật ra thì không ai giỏi tất cả các mặt được chúng ta sẽ lựa chọn các kênh nào để cho con tiếp cận thôi ví dụ như là chúng ta không nói sâu về bệnh nhưng chúng ta nói cách cho con tiếp cận thông tin ở đâu cũng là một cách để trang bị cho con rồi. Cho nên các bậc cha mẹ cũng đừng quá tự ti về bản thân mình khi mà chưa có trang bị các kiến thức về y khoa.
Ngoài những vấn đề chúng ta vừa trao đổi thì tôi nghĩ rằng là sự biến thiên về các quan điểm trong xã hội nó làm cho các ba mẹ sẽ gặp khó khăn hơn khi tiếp cận với con. Thời mà chúng tôi là những đứa trẻ ngay cả chuyện mà hai bạn ngồi cùng bàn với nhau mà nắm tay là đã ghê gớm lắm rồi, nhưng bây giờ thực sự mà nói tôi đã gặp những bạn sinh năm 2000 đã có ung thư cổ tử cung.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Cho nên đó là những cái điều, nó sẽ thay đổi theo cái biến chuyển của xã hội. Vì vậy mà chúng ta cũng cần phải tiếp cận với những biến chuyển đó để coi rằng đó không phải là một điều xấu mà đó là chúng ta cần phải thích nghi và chúng ta cần phải đi theo con để đáp ứng theo nhu cầu của con.
Chị Linh có dẫn em bé nhà mình đến với tổ chức Nơ Xanh Việt Nam để con có thể hiểu công việc của mẹ cũng như là hiểu về sứ mệnh của tổ chức đó. Vậy thì cụ thể sứ mệnh của Nơ Xanh Việt Nam là gì vậy?
Chị Chung Thúy Linh: Hiện tại Linh cũng đang vận hành một tổ chức xã hội liên quan về mạng sức khỏe sinh sản dành cho phụ nữ, với những hoạt động của Nơ Xanh thì các dự án nâng cao nhận thức là chính. Mình thấy được rằng đa số người phụ nữ họ thiếu việc hiểu bản thân của mình và nhận thức vấn đề nào phù hợp với mình rất quan trọng, thì mình mới làm rất nhiều chương trình như Nơ Xanh Talk, UniTour để đến các trường sinh viên theo tầng cấp độ thì mình sẽ có những nội dung khác nhau rồi đi đến những vùng sâu, vùng xa nữa những người phụ nữ ở nơi đó cũng cần cập nhật những kiến thức.
Chị Chung Thúy Linh: Mỗi một nơi như vậy thì mình thiết kế những chương trình phù hợp, từ những cái đó mới thiết lập lên một hành trình phòng bệnh đó là những chương trình của Nơ Xanh. Thì bé cũng được đi để nghe những kiến thức từ bác sĩ chia sẻ, từ những người gọi là truyền cảm hứng, những người phụ nữ họ có những lối sống tốt rồi kể cả những anh chị cũng lớn hơn chút xíu thôi, sinh viên thôi. Mình tham gia mấy bài test này kia, thì bé cũng được tham gia cùng để mà hiểu thêm đó cũng là một cách Linh dẫn dắt từ từ cho những bạn nhỏ từ việc là school tour, UniTour rồi mình mới cấp độ cao hơn.
Đối tượng của Nơ Xanh Việt Nam là các bạn từ trung học cơ sở, trung học hội thông và đại học. Còn các bậc phụ huynh thì như thế nào ạ?
Chị Chung Thúy Linh: Các bậc phụ huynh thì mình sẽ có những chương trình là Nơ Xanh Talk với những chia sẻ chuyên sâu hơn về cách phòng ngừa bệnh như là mình vừa rồi cũng có tổ chức về phòng tầm soát ung thư cổ tử cung cho phụ nữ. Vì độ tuổi của Nơ Xanh Talk sẽ trải dài từ 25-40, những khách tham gia thì mình sẽ chia sẻ sâu về chủ đề này, cũng như là việc phòng trống qua HPV và mình chia sẻ rất là kỹ về những kiến thức sinh sản khác nữa. Ngoài việc tầm soát ung thư cổ tử cung, chung kỳ kinh nguyệt, nội tiết tố rất là nhiều các chương trình là định kỳ hàng tháng đều có.
Một trong những điều mà Nơ Xanh Việt Nam đang phải đối diện và cảm thấy khó nhất tới thời điểm này đó là gì?
Chị Chung Thúy Linh: Cái điều mà khó nhất của mình là phá bỏ rào cản vân điểm xã hội. Vì nước mình cũng là Châu Á mà, phụ nữ đối với vấn đề vụ khoa là khó nói ít có chia sẻ và khi mà họ có bệnh thì thông thường là họ giấu. Họ không có đi tầm soát ngay hoặc không có đi kiểm tra ngày, họ thường là mò mẫm hoặc là hỏi những người có bệnh tương đồng nhưng mà trải nghiệm mỗi người là khác nhau để mà xử lý cá nhân của mình. Đó cũng là một trong những cái mà Linh cũng rất là đáng đo cho câu chuyện là tạo ra những cộng đồng, những sân chơi để cho mọi người cởi mở. Trong những hoạt động của Nơ Xanh là mọi người có thể tự do để chia sẻ vấn đề này kể cả câu chuyện là sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản cũng phải gánh liền với cái phần đó và mình tạo rất là nhiều các chủ đề để tự người phụ nữ có thể đứng lên nói. Và thông qua những người truyền cảm hứng nữa, những người đó họ cũng chia sẻ về một cái lối sống. Phụ nữ hiện đại thì không ngại chuyện vụ khoa và mình thấy được rằng là các em không phải là ngại mà vì các em không có biết được cái nguồn ở đâu để các em có thể chủ động tìm hiểu.
Chị Chung Thúy Linh: Thông qua chương trình thì em cũng muốn đặt câu hỏi với Bác sĩ Diệp vì em cũng muốn làm các chủ đề liên quan về vấn đề lây nhiễm qua đường tình dục. Các vấn đề quan hệ tình dục có dẫn đến nguyên nhân chính cho câu chuyện là những bệnh phụ khoa hoặc là những bệnh tình dục, nhất là vần virus HPV không?
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Chúng ta vẫn có một quan điểm rằng là chỉ đi khám phụ khoa khi trẻ đã có quan hệ tình dục hoặc là đã lấy chồng rồi, tuy nhiên rằng là bệnh phụ khoa thì rất là rộng mình nói từ bệnh phụ khoa nhưng trong chuyên môn thì mình gọi nó là những bệnh lý chung về sản phụ khoa nói chung. Ví dụ như là cái chuyện mà các em bị nấm thì đâu có cần quan hệ, nó vẫn có thể bị nấm, vì vậy nếu như các em bị nấm mà các em bị e dè nói rằng là tôi đi khám thì tôi sẽ bị định kiến rằng là có làm gì rồi mới đi khám phụ khoa. Thì tự nhiên các em lại phải chịu được những khó chịu do cái nấm này ra. Rồi như là các em gái có vấn đề của lạc mạc tử cung khiến cho các bé có thể bị đau bụng kinh nhiều rồi có thể nó ảnh hưởng đến việc làm biến đổi cấu trúc vùng chậu làm cho trẻ sau này gặp khó khăn trong việc mang thai. Thì nếu như chúng ta cứ chủ quan làm khi nào đến khi con lấy chồng mới quan tâm đến chuyện ấy, thì nó sẽ trễ đi giai đoạn vàng để điều trị.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Chính vì vậy mà đối với bệnh lý phụ khoa nhìn chung thì chúng ta trang bị cho kiến thức cho không chỉ cho các mẹ đâu mà cho các bé nữa rằng là khi mình có vấn đề, nghi ngờ thì mình đi khám chứ đừng có bị định kiến rằng là chỉ có quan hệ mới bị. Ví dụ như trong cái mảng mà chúng ta vừa mới đề cập là HPV đi, chúng ta nói rằng là chỉ có quan hệ rồi mới bị thì thật ra nó cũng chưa có đủ hết. Cái chuyện quan hệ nó chỉ có chiếm khoảng 75% con đường lây thôi, còn những khía cạnh khác nó vẫn có thể lây. Ví dụ như là những tiếp xúc mật thiết hoặc là ở đâu đó người ta nói rằng là có thể nó cũng sẽ lây qua những vật dụng thì nó cũng có thể, mặc dù con đường đó hiếm hơn, ít hơn nhưng mà bảo rằng không hề có thì không phải. Những điều đó cũng phải trang bị cho các con từ trước chứ đừng có nghĩ rằng là chỉ khi nào phát sinh quan hệ, chỉ khi nào có lập gia đình thì chúng ta mới đi khám phụ khoa, điều đó là chậm trễ các bước tiếp cận về dự phòng cũng như là điều trị một số bệnh.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Diệp nghĩ rằng tổ chức Nơ Xanh sẽ có thêm những tiếp cận mới để làm sao thoải mái về tiếp cận các thông tin y tế nó sẽ trở nên một cách nhẹ nhàng, tự nhiên chứ không phải là chỉ khi cần thôi tôi mới kiếm và nó sẽ giống như là hơi thở của chúng ta. Chúng ta quan tâm đến ăn uống, chúng ta quan tâm đến sức khỏe chứ không phải là khi nào nguy cơ bị gì đó rồi mới quan tâm.
Bác Diệp có nói rằng là nếu như chúng ta thấy con em mình hoặc là bản thân của các bé mà thấy có dấu hiệu thì sẽ thăm khám nơi đâu là phù hợp,để vừa an toàn vừa hiệu quả.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Chúng ta hay nói rằng là trẻ dưới 15 tuổi thì sẽ thăm Nhi đồng, nhưng mà thật ra thì ngay cả các bệnh viện phụ sản chẳng hạn như bệnh viện của nơi Diệp làm việc thì các bé nhỏ vô mình vẫn tiếp nhận, vẫn thăm khám các bé rồi sau đó mới định hướng là có nên chuyển đi bệnh viện nhi đồng hay không? Còn không thì với những can thiệp được thì chúng ta vẫn can thiệp, tại vì trong những trường hợp cần thiết thì các bệnh viện sẽ phối hợp với nhau để mời hội chẩn lẫn nhau. Vì vậy mà nếu như mẹ nghĩ rằng là vấn đề của con liên quan đến vụ khoa chẳng hạn như con đau bụng, con đau bụng có tính chất đều đặn hoặc là con đến 15-16 tuổi mà chưa thấy con có hành kinh hoặc là con có những biểu hiện như ngứa rát hay gì đó thì cứ đến bệnh viện phụ sản trước, bệnh viện phụ sản rồi sau đó ngoài đánh giá sơ bộ các bác sĩ sẽ có định hướng cho con tiếp theo là cái gì.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Bởi vì rằng là góc nhìn của bác sĩ sản phụ khoa về những vấn đề này họ nhìn khá là rộng và có những vấn đề là có khi cả những phụ nữ họ cứ ninh ninh rằng là họ bị bệnh này rồi đi lòng vòng, nhưng cuối cùng câu chuyện là có vấn đề của sức khỏe sinh sản. Vì vậy mà thôi thì mặc dù rằng là hơi bao đồng nhưng mà bác sĩ sản phụ khoa thì rất là sẵn lòng để tiếp cận với các con, đặc biệt là các bé gái đó. Bởi vì các con thì khá là e dè và hay sợ hãi đó, thì các bác sĩ sản phụ khoa sẽ làm đúng cái vai trò của mình để phát hiện đâu là khu vực của mình có thể can thiệp và đâu là khu vực để chúng ta chuyển đi. Cho nên là cứ đến theo đúng cái vị trí mà chúng ta gợi ý với nhau, để cho các con được tiếp cận ngay từ đầu.
Nhưng mà có điều là để mà tránh việc là suy nghĩ của mọi người khác nhìn về mình thì đôi khi là phải đi lòng vòng ví dụ như là đến bệnh đa khoa, bệnh đa khoa là tại vì trong đó có khoa sản lén nén vô khoa sản không ai biết. Hoặc là đến Bệnh Nhi cho con vô Bệnh Nhi là tại vì trong Bệnh Nhi cũng có khoa sản là vô Bệnh Nhi thì mọi người không biết là con sẽ vào khoa sản. Chính vì vậy mà công việc của Tổ chức Nơ Xanh Việt Nam là điều rất quan trọng để thấy rằng là cái việc đó rất là bình thường. Nếu mà mình có bệnh thì mình cứ khám thôi và chưa chắc là cái bệnh đó liên quan tới lối sống. Tuy nhiên với những thành phố lớn thì chúng ta có quá nhiều lựa chọn, đặc biệt là chúng ta chỉ quan trọng là chúng ta vượt lên trên sự ngại ngùng của mình để lựa chọn tốt nhất cho bản thân mình hoặc là cho gia đình mình thôi. Nhưng mà ở những vùng nơi vùng sâu vùng xa, kiến thức đã thiếu rồi những nơi mà khám như vậy cũng đâu có nhiều đâu thì đòi hỏi như thế nào cho các bé ở đây?
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Phải nhìn nhận rằng là hệ thống y tế của chúng ta đâu đó vẫn có những bất cập, sẽ có những nơi tiếp cận y tế khá dễ dàng và những nơi thì khá là khó khăn. Tuy vậy thì gần như tỉnh nào của Việt Nam cũng sẽ có Bệnh viện sản nhi, hì có thể đến trực tiếp ngay Bệnh viện sản nhiên của từng tỉnh. Còn nếu không thì tôi nghĩ rằng là đặc biệt là sự phủ sóng của mạng lưới y tế thì hiện nay, trước đây chúng ta thấy rằng là có những chương trình mà rất là hướng về gọi là nhân văn, về các ý nghĩa xã hội ví dụ như chương trình trước đây là Bệnh viện Từ dụ có một chương trình là Đạo tạo câu đổ thôn bản, là trang bị cho các câu đổ thôn bản từ các vùng sâu vùng xa những kiến thức để có thể tiếp cận được người dân. Thì đó là một trong những chương trình và tất nhiên là mỗi giai đoạn nó sẽ có sự phù hợp khác nhau , tuy nhiên là chúng ta cũng thấy rằng là những Bệnh viện lớn như là Bệnh viện Từ dụ với Bệnh viện Hùng Vương ở thành phố và tất nhiên là ở những tỉnh khác mình có những Bệnh viện họ thường có những chiến dịch, họ đến thăm khám cho từng đơn vị. Thì tôi nghĩ rằng là nếu chỉ dựa vào những chiến dịch thì không đủ, tuy nhiên trong bối cảnh y tế hiện nay thì chúng ta vẫn có thể tận dụng những nguồn lực đó để các con có thể tiếp cận được ban đầu.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Và hơn nữa, các cô giáo của thời đại ngày hôm nay khá là tiếp cận tốt với các thông tin xã hội và các cô truyền đạt kiến thức đó cho con cũng là một điều rất là tốt và tôi nghĩ rằng là rất cần sự đồng hành của nhiều tổ chức xã hội trong việc đồng hành với sức khỏe. Bởi vì là hãy để cho bác sĩ họ làm các công việc sau cùng là điều trị, còn việc dự phòng thì rất cần sự chung tay của tất cả mọi người.
Nhưng mà khi nghe bác Diệp chia sẻ như vầy thì chúng ta cũng sẽ phải phân tầng ra và chia ra từng giai đoạn. Và sau đó công việc chuyên sâu hơn thì có thể chúng ta lúc đó lại đến những bệnh viện chuyên khoa hơn thì nó sẽ hiệu quả hơn. Còn với công tác của mạng lưới Nơ Xanh Việt Nam thì chị Thúy Linh sẽ có những chia sẻ như thế nào?
Chị Chung Thúy Linh: Vừa rồi có nghe bác Diệp chia sẻ về những chương trình của bệnh viện mình làm, thật ra là Linh cũng có nhiều hoạt động đi ở vùng sâu, vùng xa. Đến những vùng này đúng là họ thiếu điều kiện về y tế, mọi người đến cũng khó khăn nữa bản thân lực lượng nhân sự y tế cũng thiếu. Thì Nơ Xanh bắt đầu cũng thiết lập các dự án đi vùng sâu như vậy để có thể một phần hỗ trợ với lực lượng y tế tại địa phương, thông qua các chương trình nâng cao nhận thức. Ngoài ra thì tụi mình hướng dẫn cho tại thôn từng thôn như vậy là hội phụ nữ chính nhờ hội phụ nữ để hỗ trợ cho vấn đề tuyên truyền, vì vùng sâu vùng xa hầu như ai cũng kết hôn sớm cho nên mình cũng tiên phong để thực hiện những chương trình về thăm khám phụ khoa chứ còn ở trong thành phố thì nhiều người còn ngại vì chưa có gia đình mà đi vô khám phụ khoa lại bị đánh giá, nhưng ở vùng sâu thì nó lại có lợi thế đấy.
Chị Chung Thúy Linh: Ngoài ra thì Nơ Xanh cũng thực hiện được trong năm nay một chương trình rất đặc biệt đó là tầm soát ung thư cổ tử cung cho phụ nữ vùng cao hơn 400 người, với những tổ chức xã hội như Nơ Xanh cùng chung tay từ rất nhiều người trong cộng đồng để làm được những câu chuyện này, cùng hỗ trợ với bên y tế nhưng nhiều khi lực lượng y tế rất thiếu để đi đến vùng này luôn.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Câu chuyện Nơ Xanh Việt Nam vừa mới chia sẻ về việc dự phòng HPV, để làm công tác giống như chị Linh vừa mới nói là làm tầm soát thì tôi thật sự rất là thích công tác này. Đã có một thời gian tôi nói thật là tôi hơi bị cảm xúc bị đi xuống khi mà những chuyến đi của chúng tôi, thỉnh thoảng có những chuyến không có được làm tầm soát ung thư cổ tử cung mà chỉ khám hoạt siêu âm. Nếu như người phụ nữ chỉ cho rằng khám hoạt siêu âm là giúp cho họ an toàn về mặt sức khỏe đó là một quan điểm cực kỳ sai lầm, bởi vì ung thư cổ tử cung không có thể phát hiện qua những hình thức như vậy. Nếu như mà phát hiện ra có những giai đoạn trễ rồi, còn tầm soát sẽ giúp cho mình đi bước trước, trước bệnh một bước vì vậy mà việc tầm soát ung thư cổ tử cung trở nên rất là quan trọng.
Rồi bây giờ thì trước đó mình làm gì? Mình phải dự phòng nữa.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Đối với công tác dự phòng thì tôi nghĩ rằng là chúng ta cần phải đẩy mạnh hơn nữa, để làm động tác tầm soát ung thư cổ tư cung thì việc đào tạo ra một người làm công tác đó ví dụ như một chị hội sinh, một chị điều dưỡng hoặc một bác sĩ mới ra trường hoàn toàn có thể làm động tác đó được. Nhưng để điều triệm để bổ một ca ung thư cổ tử cung thì thực sự phải là bác sĩ tôi nghĩ cũng phải trên 15 năm kinh nghiệm mới có thể làm được, có những ngày tôi đứng mổ những ca ung thư mà trong lòng tôi tức tối rằng tại sao đến thời bữa nay mà phụ nữ vẫn còn phải có ung thư cổ tư cung? Một ca mổ có khi là đến 4-5 tiếng đồng hồ, mà việc điều trị trở nên rất khó khăn mà một ngày bác sĩ cũng chỉ có thể làm nổi 2 ca còn đến ca thứ 3 thì không còn sức để làm không còn sự tập trung để làm.
Trong khi việc dự phòng thì lại nhẹ nhàng hơn rất nhiều, vì vậy mà với việc sức khỏe của phụ khoa thì tôi nghĩ luôn luôn việc dự phòng rất quan trọng.
Chị Chung Thúy Linh: Thì Linh cũng có thêm khám khảo một số các nguồn thông tin thì cũng biết được rằng quốc gia của mình cũng có tiến tới một việc mục tiêu là 2030 đẩy lùi về phần ung thư cổ tử cung thông qua việc dự phòng HPV, cho nên mình cũng rất mong mỏi trong các dự án của Nơ Xanh có thể phụ cập nhiều hơn về vấn đề HPV này.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Chia sẻ của Linh làm cho tôi nhớ đến 3 chuyện cần chia sẻ, điều thứ nhất việc dự phòng HPV bây giờ lại khá dễ dàng bởi vì tiếp cận y tế bằng việc dự phòng đơn giản, hạn chế tỷ lệ ung thư cổ tử cung bằng việc dự phòng HPV. Tuy nhiên dự phòng rồi thì vẫn không thể nào bỏ qua câu chuyện là vẫn phải tầm soát ung thư cổ tử cung, chứ không phải là dự phòng rồi là chúng ta yên tâm bởi vì chúng ta đã nói rồi có đến 40 nguyên nhân gây bệnh mà chúng ta chỉ dự phòng về 9 tiếp thôi. Câu chuyện của hệ thống mạng lưới dự phòng của chúng ta bằng việc tầm soát sớm vẫn luôn luôn phải được làm nóng lại. Điều thứ tiếp theo, tôi cũng có tham gia vào những hoạt động xã hội có những hoạt động ví dụ như chúng ta mua thẻ bảo hiểm y tế cho vùng sâu vùng xa. Tôi nghĩ hay chăng là một gợi ý từ Nơ xanh là bây giờ những tổ chức xã hội có thể tham gia vào việc hỗ trợ việc dự phòng này cho các phụ nữ vùng sâu vùng xa. Bởi vì những yếu tố gây nguy cơ của ung thư cổ tư cung đó là quan hệ tình dục sớm và đẻ nhiều con, điều kiện kinh tế xã hội thấp và không có cách tiếp cận y tế đó là những cái mà chúng ta đang thấy rớt vô vùng trũng của những vùng sâu vùng xa. Cho nên nếu như có những tổ chức xã hội hỗ trợ những phương án đó cho phụ nữ vùng sâu vùng xa thì tôi nghĩ rằng là, một cách trực tiếp chứ không phải gián tiếp là bảo vệ sức khỏe cho họ để cho họ vẫn tiếp tục là trụ cột của gia đình và họ phải khỏe thì họ mới có thể chăm sóc gia đình được.
Dự phòng rồi mà vẫn phải tầm soát, vậy thì ý nghĩa của việc dự phòng đó là gì?
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Cái việc dự phòng HPV thì người ta thấy đâu đó là chiếm được đến khoảng 90% khả năng gây ung thư cổ tử cung rồi. Tuy nhiên có đến 40 nguyên nhân có thể gây bệnh như vậy thì dự phòng bước 1 đầu tiên hết là cái chuyện giáo dục đấy sống, rồi đến cái chuyện là phòng ngừa HPV rồi sau đó đến cái chuyện là tầm soát. Cho nên là nếu chúng ta chỉ nghĩ rằng là chúng ta đã dự phòng rồi mà bỏ luôn cái bước là tầm soát thì chúng ta lại không có phát hiện được phần còn lại của những nguyên nhân khác gây ra ung thư cổ tư cung.
Bác sĩ Lê Ngọc Diệp: Chúng tôi luôn muốn đưa tay mình để với hết tất cả, tuy nhiên là thực y khoa vẫn có những hạn chế và chính vì những hạn chế đó mà công tác truyền thông cần phải được để mạnh hơn để người dân không có chủ quan.
Như vậy là chúng ta có 3 bước để dự phòng, bước đầu tiên là bản thân chúng ta bị ý thức về sức khỏe, bước thứ 2 đó là dự phòng HPV và bước thứ 3 đó là tầm soát ung thư. Đó là 3 cách như vậy để có thể bảo vệ một cách trọn vẹn nhất. Rất là cảm ơn những chia sẻ của 2 vị khách mời trong chương trình ngày hôm nay, cảm ơn bác sĩ Việt và chị Thúy Linh đã mang đến câu chuyện mà đầy đủ sự tâm huyết không chỉ là kiến thức về mặt y khoa mà còn là tâm huyết của những người đang còn mong muốn mang đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản cho những người phụ nữ Việt Nam.